سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چیست؟
سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک اختلال شایع غدد درون ریز بدن و هورمونهاست که در بعضی خانمها در سنین باروری رخ میدهد.
این بیماری به دلیل حداقل دو مورد از موارد زیر ایجاد میشود:
- زمانی که سطح هورمون آندروژن (هورمون تولید مثل) بالا رود.
- زمانی که تخمدانها به طور منظم تخمک آزاد نکنند.
- زمانی که تخمدانها بزرگ شده و پر از کیستهای کوچک باشند.
هورمونها و تنبلی تخمدان:
عدم تخمکگذاری باعث اختلال در سطح هورمونهای زنان میشود. این اختلالات هورمونی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- بالا بودن استروژن (هورمونهای مردانه) در بدن
- پایین بودن پروژسترون (هورمونهای زنانه) که تنظیم قاعدگی را برعهده دارد
- پایین بودن هورمون لوتئینیزه (LH) که بر تخمکگذاری تاثیر میگذارد
- بالا بودن انسولین
تفاوت تنبلی تخمدان با تخمدان پلیکیستیک
تنبلی تخمدان و تخمدان پلیکیستیک دو عنوان متفاوت هستند ولی عموما علائم و نشانههای مشابهی دارند. تنبلی تخمدان به اختلال در تخمکگذاری و کاهش میزان هورمونهای زنانه و تخمدان پلی کیستیک به وجود کیستهای متعدد در تخمدان اشاره دارد که میتواند مانع از تخمکگذاری شود.
علائم تنبلی تخمدان:
این بیماری معمولا در سنین باروری و به ویژه در دوران جوانی خود را نشان میدهد. از علائم رایج آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کیست تخمدان
- پریودهای نامنظم و قطع قاعدگی
- رشد موهای زائد و ضخیم در نواحی صورت، چانه و گردن
- آکنه و جوش صورت
- درد و التهاب در عضلات و احساس خستگی مزمن
- ریزش مو
- اضافه وزن و افزایش چربی شکمی
- نفخ
- درد لگنی
- خونریزی شدید در دوران قاعدگی
- تیرگی پوست به ویژه در ناحیه گردن و زیر بغل
- سردرد و میگرن
چرا درگیر تنبلی تخمدان میشویم؟
علت اصلی ایجاد تنبلی تخمدان هنوز به طور کامل شناخته نشده، اما چند عامل مهم میتواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد:
- مقاومت به انسولین
- وجود التهابات در بدن
- سبک زندگی ناسالم
- ژنتیک
آیا تنبلی تخمدان قابل درمان است؟
از نظر طب نوین تنبلی تخمدان به طور کامل درمان نمیشود، اما با روشهای درمانی مختلف میتوان علائم آن را کنترل و مدیریت کرد. برخی از این روشها شامل درمانهای پزشکی و داروهای هورمونی است.
اما در طب سنتی هر بیماری علتی دارد و با تشخیص صحیح علت، تنظیم سبک زندگی سالم و درمانهای طبیعی و گیاهی میتوان درمان تنبلی تخمدان را امکان پذیر کرد.
داروهای رایج برای درمان تنبلی تخمدان در پزشکی:
1. قرصهای ضدبارداری: این داروها به تنظیم قاعدگی، کاهش آکنه و رشد موهای زائد کمک میکنند.
2. متفورمین: از این دارو برای کاهش مقاومت به انسولین و تنظیم قندخون استفاده میشود.
3. داروهای هورمونی: برخی داروهایی مثل اسپینالاکتون برای تحریک تخمدانها به تخمکگذاری و بهبود باروری تجویز میشوند.
عوارض مصرف داروهای هورمونی برای درمان تنبلی تخمدان:
- اختلال در تعادل هورمونی:
استفاده طولانی مدت از داروهای هورمونی میتواند خودش دلیلی برای برهم خوردن چرخهی قاعدگی شود.
- افزایش وزن:
بسیاری از این داروها میتوانند متابولیسم را کند کرده و باعث افزایش وزن شوند.
- مشکلات گوارشی:
عموما شایعترین مشکل مصرف داروهای هورمونی مشکلاتی مثل تهوع، استفراغ و درد معده است.
- افزایش خطر افسردگی:
تغییرات هورمونی ناشی از مصرف داروهای ضدبارداری ممکن است باعث بدتر شدن خلقوخو و یا حتی افسردگی شود.
- اختلال در عملکرد کبد و کلیهها:
مصرف طولانی مدت داروهای شیمیایی میتواند فشار زیادی به کبد و کلیهها وارد کند.
- کاهش میل جنسی:
مصرف داروهای ضدبارداری در بعضی خانمها باعث کاهش تمایل جنسی آنها میشود.
و…
درمان تنبلی تخمدان در طب سنتی
طب سنتی و درمانهای گیاهی میتوانند نقش مؤثری در کاهش علائم تنبلی تخمدان داشته باشند. در طب سنتی ایران، در ابتدا به اصلاح سبک زندگی فرد میپردازیم و بعد در مراتب بعدی از گیاهان و دمنوشها بهعنوان درمانهای طبیعی برای به تعادل رساندن هورمونها استفاده میکنیم.
در بخشهای بعدی، به بررسی جامع تمامی این موارد میپردازیم.
نقش تغذیه در بهبود تنبلی تخمدان
پیش از این اشاره کردیم که وجود التهابات در بدن و مقاومت به انسولین، از جمله مهمترین عوامل در ابتلا به تنبلی تخمدان است.
چه التهابات بدن و چه مقاومت به انسولین میتواند با تغذیهی سالم کنترل و حتی کاملا از بین برود. در این بخش به بررسی 8 قاعدهی غذایی برای درمان خانگی تنبلی تخمدان میپردازیم:
1. غذای کامل و سالم بخورید.
غذای کامل غذایی است که به حالت طبیعی نزدیک است و فرآوری و دستکاری نشده است. به بیان سادهتر سر و ته این خوراکی مشخص است.
وقتی یک نوشیدنی شرکتی میخرید، چند درصد به اصل خودش که یک میوه بوده است نزدیک است؟ تقریبا هیچی.
غذاهای کامل فاقد شکر، مواد نگهدارنده، شیمیایی و رنگ هستند. میوهها، سبزیجات، پروتئین، غلات کامل و حبوبات نمونههایی از غذاهای کاملی هستند که میتوانید به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
وقتی خوراکیهای نگهدارندهدار را از برنامهی غذایی خود حذف میکنید، سیستم غدد درون ریز بدن شما بهتر کار میکند، قندخون شما متعادل میشود و هورمونها به حالت تعادل برمیگردند.
2. حجم کربوهیدارت و پروتئین را متعادل کنید.
هم کربوهیدرات و هم پروتئین روی سطح انرژی و هورمونهای ما تاثیر میگذارند. سعی نکنید هیچ کدام از این دو دسته را حذف کنید. ولی دقت کنید که از مقدار مناسبی از هر دوی این گروه غذایی بهرهمند شوید.
3. روغن مصرفی را تغییر دهید.
اگر هنوز برای طبخ غذا از روغنهای آفتابگردان مایع و جامد استفاده میکنید، انتظار درمان تنبلی تخمدان را نداشته باشید. این روغنها سطح التهاب را در بدن افزایش میدهند و تعادل هورمونی را بهم میریزند.
4. از غذاهای ضد التهاب استفاده کنید.
روغن زیتون، گوجه فرنگی، سبزیجات برگ سبز، ماهیهای چرب مثل سالمون، گردو، تخم کتان و دانه چیا به کاهش التهاب کمک میکنند.
5. مصرف منابع منیزیم را افزایش دهید.
یکی از نکات بسیار مهم در درمان خانگی تنبلی تخمدان، استفاده از خوراکیهایی است که سرشار از منیزم باشند. بادام هندی، بادام درختی، اسفناج، موز، آووکادو، انجیر خشک، کشمش، برگه زردآلو و… میتوانند نیاز شما به منیزیم را فراهم کنند.
6. از فیبر غافل نشوید.
یک رژیم غذایی متعادل برای درمان خانگی تنبلی تخمدان، باید دارای فیبر باشد. رژیم غذایی سرشار از فیبر به هضم شما کمک میکند و روده را که نقش مهمی در تنظیم هورمونها دارد، پاکسازی میکند.
کلم بروکلی، اسفناج، برگ چغندر، گلابی، آووکادو، نخود، دال عدس، جو دوسر، کینوا و برنج قهوهای منابع عالی فیبر در رژیم غذایی تنبلی تخمدان هستند.
7. مصرف قهوه را کاهش دهید.
کافئین میتواند سطح استروژن را تغییر دهد و هورمونها را از تعادل خارج کند. پس سعی کنید قهوه را با نوشیدنیهای مفیدتری مثل دمنوشهای گیاهی و میوهای، چای سبز، ماچا و قهوه هسته خرما جایگزین کنید.
8. مصرف پروبیوتیکها را جدی بگیرید.
پروبیوتیکها باکتریهای مفید روده هستند که به بهبود هضم و سلامت روده کمک میکنند. پروبیوتیکها نقش مهمی در درمان PCOS دارند، التهابات بدن را کاهش میدهند و هورمونهای جنسی مثل آندروژن و استروژن را تنظیم میکنند.
پروبیوتیک را میتوانید از غذاهای تخمیری مثل کیمچی و کامبوجا دریافت کنید.
برای تنبلی تخمدان چه غذاهایی بخوریم؟
ادویههای مناسب برای درمان خانگی تنبلی تخمدان:
- دارچین (برای بهبود حساسیت به انسولین و کاهش قند خون)
- زردچوبه (برای کاهش التهابات بدن و کمک به تعادل هورمونی)
گوشتها:
- ماهی (به خصوص ماهیهای چرب، مثل سالمون و ساردین، سرشار از امگا ۳)
- بوقلمون (پروتئین کمچرب و سالم)
- مرغ بدون پوست (منبع پروتئین سبک)
میوهها:
- گلابی
- سیب
- آووکادو
- تمشک
- بلوبری
سبزیجات:
- اسفناج
- نعناع
- کلم بروکلی
- کلم بروکسل
- کاهو
- مارچوبه
غلات کامل:
- جو دوسر
- کینوا
- برنج قهوهای
دانهها و مغزها:
- تخم چیا
- تخم کتان
- گردو
- بادام
لبنیات:
- ماست پروبیوتیک طبیعی (برای بهبود سلامت روده و کاهش التهابات)
- کفیر (یک نوشیدنی تخمیری بسیار عالی برای تنظیم میکروبیوم روده)
برای درمان تنبلی تخمدان چه غذاهایی نخوریم؟
1. شکرهای افزوده شده:
مثل نوشابهها، شیرینیها، شکلاتهای صنعتی و آبمیوههای صنعتی.
2. کربوهیدراتهای تصفیهشده:
مثل نان سفید، برنج سفید، شیرینیجات، پاستاهای تهیهشده از آرد سفید.
3. چربیهای ترانس و روغنهای صنعتی:
مثل روغنهای نباتی مایع، چیپس، فستفودها و محصولات سرخشده آماده.
4. محصولات لبنی صنعتی:
مثل پنیر و شیر
5. گوشتهای فرآوریشده:
مثل سوسیس، کالباس و همبرگر
6. کافئین زیاد:
مصرف زیاد قهوه، نوشابههای انرژیزا و چای پررنگ
سبک زندگی سالم برای درمان خانگی تنبلی تخمدان:
1. رسیدن به وزن متعادل:
تعادل وزن و تناسب اندام میتواند به کاهش مقاومت به انسولین، تنظیم قاعدگی و درمان تنبلی تخمدان کمک کند. طبق مطالعات، کاهش وزن تدریجی از طریق یک رژیم غذایی اصولی میتواند قدم اول برای درمان تخمدان پلی کیستیک باشد.
البته در نظر داشته باشید که بحث ما تناسب اندام است. پس اگر بیش از حد لاغر هستید، شما هم باید به وزن متعادل برسید. چون کمبود وزن هم میتواند تعادل هورمونی را بهم بزند.
2. ورزش متعادل:
ابتدا میتوانید از ورزشهای ملایم و هوازی مثل یوگا، پیلاتس و پیادهروی شروع کنید. و بعد سراغ تمرینات بدنسازی و دویدنهای طولانی مدت بروید.
3. درمان خانگی تنبلی تخمدان با خواب باکیفیت:
اگر خواب خوبی نداشته باشید، هورمون کورتیزول (هورمون استرس) در بدن شما افزایش پیدا میکند، مرتب پرخوری عصبی و میل به شیرینی دارید و روز به روز چاقتر میشوید.
برای داشتن یک خواب باکیفیت 5 قاعده را در نظر داشته باشید:
- با تاریک شدن هوا نورهای خانه را کم کنید.
- از 3 ساعت قبل از خواب غذا غذاهای چرب و سنگین نخورید.
- از مواد غذایی که کافئین دارند، مثل چای و قهوه، فقط تا قبل از ظهر استفاده کنید.
- اتاق خواب را کمی خنک کنید.
- از 2 ساعت پیش از خواب از گوشی، لپتاپ و تلویزیون استفاده نکنید.
4. استرس را کاهش دهید.
تا زمانی که استرس را کم نکنید، با تنبلی تخمدان دست و پنجه نرم خواهید کرد. شما نیاز به فضایی برای استراحت، سکوت و مراقبت از خود دارید. پیاده روی در فضای باز، معاشرت با دوستان، مدیتیشن، تمرینات تنفسی، کاهش مصرف کافئین رفته رفته میتوانند این حجم استرس را در شما کم کنند.
5. از مواد مختل کننده غدد درون ریز اجتناب کنید.
بعضی ترکیبات و مواد شیمیایی هستند که واکنشهای هورمونی طبیعی بدن شما را مختل یا مسدود میکنند. و اندامهایی مثل رحم و تخمدانها را سردرگم میکنند.
این مواد در غذاهای کنسرو شده، صابونها و لوازم آرایشی یافت میشوند.
معرفی 5 دمنوش برای درمان خانگی تنبلی تخمدان:
1. دمنوش نعنافلفلی:
نعناع فلفلی یکی از بهترین گیاهان برای کاهش علائم تنبلی تخمدان است. این گیاه خاصیت ضد التهابی قوی دارد، میتواند سطح آندروژنها (هورمونهای مردانه) را پایین بیاورد و از رشد موی زائد جلوگیری کند. دمنوش نعناع فلفلی همچنین به بهبود هضم، کاهش نفخ و تعادل هورمونی کمک میکند.
2. دمنوش بابونه:
بابونه با خاصیت آرامبخشی خود، استرس را کاهش میدهد و به بهبود خواب کمک میکند. از آنجایی که استرس یکی از عوامل تشدیدکننده تنبلی تخمدان است، مصرف دمنوش بابونه میتواند نقش مؤثری در تنظیم هورمونها داشته باشد. همچنین بابونه خاصیت ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی دارد که به کاهش التهابات بدن کمک میکند.
3. دمنوش گزنه و درمان خانگی تنبلی تخمدان:
گزنه یک گیاه دارویی فوقالعاده برای پاکسازی بدن و تعادل هورمونی است. دمنوش گزنه میتواند به تنظیم سطح انسولین، کاهش التهابات و سمزدایی خون کمک کند. همچنین سرشار از آهن و مواد معدنی است که به بهبود کمخونی ناشی از خونریزیهای شدید در برخی از مبتلایان به تنبلی تخمدان کمک میکند.
4. دمنوش شیرین بیان:
شیرین بیان گیاهی است با اثرات قوی در کاهش سطح تستوسترون و تعادل هورمونهای زنانه. این دمنوش میتواند به بهبود تخمکگذاری، تنظیم قاعدگی و حتی کنترل وزن در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک کمک کند. البته باید در مصرف شیرین بیان تعادل رعایت شود، چون مصرف زیاد آن ممکن است باعث افزایش فشار خون شود.
5. دمنوش عناب:
این دمنوش یکی از بهترین انتخابها برای درمان خانگی تنبلی تخمدان و کیستهای تخمدان است. دمنوش عناب با بهبود عملکرد کبد به پاکسازی هورمونهای اضافی کمک میکند، سطح قند خون را کنترل میکند و با دارا بودن مقادیر بالایی از آنتیاکسیدانها، التهاب بدن را کاهش میدهد.
6. پک کامل محصولات گیاهی مناسب تنبلی تخمدان:
این پک توسط متخصصین سایت تی نیوشاپ طراحی و جمعآوری شده که شامل بهترین دمنوشها برای درمان تنبلی تخمدان است و میتواند به کاهش علائم تنبلی تخمدان، تنظیم قاعدگی، کاهش مقاومت به انسولین، کاهش استرس و افزایش قدرت باروری کمک کند.
طب سوزنی و درمان تنبلی تخمدان:
طب سوزنی یکی از روشهای درمانی است که در بسیاری از کشورها برای کاهش علائم تنبلی تخمدان و بهبود عملکرد تخمدانها استفاده میشود. تحقیقات نشان دادهاند که طب سوزنی میتواند به افزایش جریان خون در تخمدانها کمک کند، که این موضوع باعث بهبود عملکرد تخمدانها و کاهش علائم مرتبط با PCOS میشود. همچنین، طب سوزنی میتواند در کاهش سطح کورتیزول و بهبود حساسیت به انسولین مؤثر باشد.
تنبلی تخمدان و بارداری: چه باید کرد؟
یکی از سوالات رایج زنان مبتلا به تنبلی تخمدان این است که آیا این بیماری بر توانایی بارداری تأثیر میگذارد یا خیر. در حالی که تنبلی تخمدان میتواند مانعی برای بارداری طبیعی باشد، اما با درمانهای مناسب میتوان بارداری را ممکن ساخت.
برای این موضوع باید صبور باشید و از اصلاح سبک زندگی شروع کنید. برای بارداری با وجود تنبلی تخمدان سه شرط را باید رعایت کنید:
- تغذیه سالم
- یک ساعت پیادهروی روزانه
- کاهش استرس
جمعبندی درمان خانگی تنبلی تخمدان
تنبلی تخمدان یک اختلال شایع است که میتواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت و زیبایی زنان داشته باشد، اما با استفاده از درمانهای مناسب و تغییرات در سبک زندگی میتوان علائم آن را مدیریت کرد. درمانهای گیاهی، تغییرات در تغذیه، ورزش منظم، کاهش استرس و طب سوزنی میتوانند به طور موثری به بهبود وضعیت کمک کنند.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکلات مربوط به تخمدان پلیکیستیک دست و پنجه نرم میکنید، مشاوره با متخصص میتواند بهترین راه برای تعیین درمان مناسب باشد.
برای مشاوره رایگان و دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص درمانهای طبیعی و گیاهی، میتوانید از لینک زیر اقدام کنید.