خلط پشت حلق یکی از مشکلات شایع گلو و سیستم تنفسی است که میتواند باعث ناراحتیهای مختلفی مانند سرفه، احساس گرفتگی در گلو، و یا مشکل در بلعیدن غذا شود. این مشکل به دلایل مختلفی مانند سرماخوردگی، آلرژی، یا مشکلات گوارشی ایجاد میشود. در این مقاله، به بررسی درمانهای گیاهی و خانگی خلط پشت حلق با رویکرد طب سنتی میپردازیم.
در ادامه خواهید آموخت که چگونه با استفاده از نسخههای طب سنتی، خلط پشت حلق را بهطور مؤثر در خانه درمان کنید.
خلط پشت حلق چیست و از کجا میآید؟
خلط مادهای غلیظ و مرطوب است که در سیستم تنفسی تولید میشود و نقش مهمی در حفاظت و پاکسازی مجاری تنفسی دارد. این خلط در واقع همان ترشحات طبیعی بدن است که در گلو و بینی وجود دارد. یکی از مهمترین کارکردهای این خلط، مرطوب نگهداشتن فضای تنفسی است. اگر فضای تنفسی به اندازهی کافی مرطوب نباشد، نمیتوانیم به راحتی نفس بکشیم.
خلط؛ محافظ طبیعی سیستم تنفسی
خلط بهعنوان یک سد دفاعی عمل میکند و میتواند ذرات مضر مانند گرد و غبار، آلودگیها و حتی میکروبها را در خود جذب کرده و از ورود آنها به ریهها جلوگیری کند. این فرآیند باعث میشود که سیستم تنفسی تمیز و سالم باقی بماند. همچنین، در زمانهایی که بدن با ویروس یا عفونت مواجه میشود، تولید خلط افزایش مییابد تا به پاکسازی مجاری تنفسی و دفع میکروبها کمک کند.
اما سوال اینجاست:
چه زمانی وجود خلط پشت حلق غیرطبیعی است؟
اگر الان درگیر بیماریهای عفونی و تنفسی مثل سرماخوردگی نیستید، و حداقل یکی از شرایط زیر را دارید، خلط میتواند نشانهای برای وجود مشکلی در بدن شما باشد:
- افزایش غیرطبیعی حجم خلط
- تغییر در رنگ و بافت خلط
- خلط مزمن و طولانی مدت
علائم خلط پشت حلق مزمن:
شاید تشخیص خلط پشت حلق خیلی ساده به نظر برسد و همه فکر کنند خب معلوم است. خلط پشت حلق مخاط و ترشحاتی است که از بینی به حلق و دهان می چکد و کاملا در فضای گلو حس میشود.
اما در خیلی مواقع علائم دیگری هم وجود دارد.
علائمی مثل:
- خش دار شدن صدا
- سرفه مداوم و خشن
- احساس گیر کردن چیزی در گلو
- نیاز به صاف کردن مکرر سینه
- سوزش قفسه سینه
خلط پشت حلق صبحگاهی، طبیعی یا نگران کننده؟
در طول شب، زمانی که فرد در حالت خواب قرار دارد، فعالیتهای طبیعی بدن کاهش مییابد. مجاری تنفسی نیز در این زمان بهطور کمتری فعالیت میکنند و این باعث میشود که ترشحاتی (خلط) که در طول روز تولید میشوند، جمع شوند. از آنجا که بدن در حالت خوابیده است، این ترشحات به سمت گلو و پشت حلق حرکت میکنند. وقتی فرد صبح از خواب بیدار میشود، این ترشحات معمولاً احساس میشوند و فرد ممکن است مجبور شود تا آنها را از گلو خارج کند.
این فرآیند کاملاً طبیعی است و بهویژه در افرادی که در مناطق خشک یا آلوده زندگی میکنند، ممکن است بیشتر مشاهده شود.
چه زمانی غیرطبیعی است؟
اگر این خلط رنگ خاصی مثل زرد یا سبز دارد، غلیظ و چسبنده است، همراه با سرفههای شدید است، در طول روز ادامه دارد و بیش از چند روز و به طور مداوم صبحها در گلو احساس میشود، طبیعی نیست و نیاز به ریشهیابی و بررسی بیشتر دارد.
خلط پشت حلق در طب سنتی:
در منابع طب سنتی موادی که از سمت مغز به سمت پایین و حلق رفته یا به اندام های دیگر مثل ریه، سینه و حتی اندام های پایینی میریزند، نزله گفته میشود.
بنابراین خلط پشت حلق در اصل فضولات مغزی است که در طب سنتی، نزله نامیده می شود.
علت خلط پشت حلق از دیدگاه طب سنتی:
- اختلالات گوارشی مثل ضعف رودهها و معده
- ضعف مغز و اعصاب
- گرما یا سرمای شدید محیط
- پرخوری و خوردن مداوم غذاهای سنگین
- کاهش فعالیت فیزیکی و تحرک
- وجود عفونت در مجاری تنفسی بخاطر سرماخوردگی، آلرژی، سینوزیت و التهاب
انواع خلط پشت حلق در طب سنتی:
در طب سنتی دو نوع نزله یا همان خلط پشت حلق داریم: گرم و سرد
علائم نزله (خلط پشت حلق) گرم:
- خارش و سوزش بینی و چشم
- کندی حواس
- چرت زدن
- شیرینی یا تلخی دهان
- گوش درد
- تشنگی
- سردرد
- لمس گرم سر
- آبریزش سوزاننده بینی
- ریزش اشک
- نبض قوی و سریع
- ادرار زرد رنگ
- بیشتر در فصول گرم اتفاق میافتد
علائم نزله (خلط پشت حلق) سرد:
- احساس سنگینی در سر
- سردرد
- کندی حواس
- احساس کشیدگی در پیشانی
- خشکی چشم ها
- وجود خلط غلیظ سفید ته حلق
- بیشتر در فصول سرد اتفاق میافتد
پس پیش از این که بتوانید در بخش بعدی درمان خانگی خلط پشت حلق را یاد بگیرید، میبایست نوع نزله و خلط را (از لحاظ گرمی و سردی) مشخص کنید.
چگونه خلط پشت حلق را در خانه درمان کنیم؟
در طب سنتی، درمان خلط پشت حلق معمولاً با اصلاح مزاج و تقویت سیستم گوارش شروع میشود. در این بخش، برخی از بهترین درمانهای خانگی و گیاهی برای خلط پشت حلق آورده شده است.
1. نسخه طب سنتی برای خلط پشت حلق
نزله گرم:
تخم گشنیز، عناب و ختمی را به مقدار مساوی ترکیب کنید. و هر بار یک قاشق غذاخوری از ترکیب را به همراه یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند. سپس صاف و میل کنید.
نزله سرد:
بابونه، بومادران، و مرزنجوش را به مقدار مساوی ترکیب کنید. و هر بار یک قاشق غذاخوری از ترکیب را به همراه یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا یک لیوان باقی بماند. سپس صاف و میل کنید.
2. بهترین دمنوشها برای درمان خانگی خلط پشت حلق:
-
چای آویشن:
آویشن خاصیت ضدعفونیکننده و ضد التهابی دارد و میتواند به کاهش تولید خلط کمک کند.
-
چای زوفا:
زوفا نیز از گیاهان شناختهشده در طب سنتی است که به پاکسازی گلو و رفع خلط کمک میکند.
-
استفاده از عسل و لیمو:
مصرف یک لیوان آب گرم با عسل و لیمو میتواند گلو را تسکین داده و از تولید خلط جلوگیری کند. عسل خاصیت ضد التهابی دارد و لیمو به تنظیم ترشحات گلو کمک میکند.
-
زنجبیل و عسل:
ترکیب زنجبیل تازه با عسل یک درمان مؤثر برای کاهش تولید خلط و تسکین گلو است. زنجبیل بهعنوان یک آنتیاکسیدان طبیعی عمل میکند و میتواند التهاب گلو را کاهش دهد.
3. درمان خلط گلو بدون دارو
گاهی اوقات، برای درمان خلط پشت حلق نیاز به استفاده از دارو و حتی دمنوش نیست. در اینجا به برخی از روشهای ساده و طبیعی اشاره میکنیم که میتوانید در خانه استفاده کنید:
1- روغن مالی:
یکی از روشهای درمان خانگی خلط پشت حلق استفاده از روغنهای گیاهی است.
افرادی که خلط پشت حلق از نوع گرم دارند، میتوانند پیشانی، شقیقه، دست و پا را با روغن بنفشه ماساژ دهند. و افرادی که خلط پشت حلق از نوع سرد دارند، باید این ماساژ را با روغن بابونه یا مرزنجوش و یا ترکیبی از هر دو انجام دهند.
2- بخور مخصوص خلط پشت حلق:
افرادی که خلط پشت حلق از نوع گرم دارند، میتوانند از ترکیب بخور گل ختمی، مرزنجوش و گل محمدی استفاده کنند.
به این صورت که یک قاشق غذاخوری از هر گیاه را (در مجموع سه قاشق) در یک قابلمه آب جوش بریزید. و بعد از 5 دقیقه، زیر گاز را خاموش کنید. سر خود را با حوله بپوشانید و 10 تا 15 دقیقه بخور دهید.
افرادی که خلط پشت حلق از نوع سرد دارند، میتوانند از بخور بابونه استفاده کنند.
بخور باید شب قبل از خواب یا اول صبح (یکبار در روز) انجام شود.
3- قرقره برای درمان خانگی خلط پشت حلق:
یکی از سادهترین و مؤثرترین روشها برای کاهش خلط و تسکین گلو، قرقره است. قرقره باعث پاکسازی گلو و کاهش التهاب میشود.
قرقره برای نزله گرم:
یک قاشق غذاخوری گلاب+ نصف لیوان آب جوشیده ولرم+ ¼ قاشق چایخوری نمک
قرقره برای نزله سرد:
دو قاشق غذاخوری عرق آویشن+ نصف لیوان آب جوشیده ولرم+ ¼ قاشق چایخوری نمک
میتوانید از روش قرقره روزانه 2 تا 3 بار (خصوصا آخر شب و صبح ناشتا) استفاده کنید.
همچنین میتوانید ابتلا از روش بخور استفاده کنید و بعد قرقره را انجام دهید تا مواد زائد درون گلو به خوبی خارج شوند.
4. غذاهایی که به درمان خانگی خلط پشت حلق کمک میکنند
در طب سنتی، تغذیه نقش بسیار مهمی در درمان مشکلات گوارشی و تنفسی دارد. برای درمان خلط پشت حلق، مصرف برخی غذاها میتواند مفید باشد:
نوع مزاج | غذاهای مفید | غذاهای مضر |
---|---|---|
گرم مزاجان | کاسنی، کدو، میوههایی مثل انار، آلو، هندوانه و خیار، سوپ جو با سبزیجات، عدسی با گشنیز، لبنیات تازه و کمچرب (مثل دوغ، ماست رقیق)، دمنوش عناب و گل محمدی، بادام، سرکه سیب رقیقشده و ترجیحا تخمیری | مصرف زیاد گوشت قرمز، سیر و پیاز (خصوصا خام)، خرما، عسل، ادویههای گرم مثل فلفل، زنجبیل، دارچین |
سرد مزاجان | گوشت گوسفند یا بوقلمون با ادویه ملایم، سوپ فصل با زیره، دارچین به مقدار کم، شیره انگور به مقدار کم، پسته، دمنوش بابونه، آویشن | سرکه، نوشیدنیهای خیلی سرد مثل بستنی، خیار، کاهو، هندوانه زیاد، لبنیات سرد (ماست، دوغ زیاد) |
انواع مزاج | مصرف خوراکی های تقویت کننده دهانه معده مثل رب به و رب سیب بعد از غذا | غذاهای سرخکردنی، فست فود، غذاهای حجیم و دیرهضم مثل ماکارونی و پاستا، ترشی جات خصوصا شرکتیها |
5. استفاده از روشهای درمانی طب سنتی
در طب سنتی، برخی درمانهای ویژه برای خلط پشت حلق وجود دارند که باید زیر نظر متخصص انجام شوند:
حجامت:
حجامت بهویژه در ناحیه بین دو کتف و برای گرم مزاجان میتواند به کاهش تولید خلط و بهبود جریان خون کمک کند.
بادکش:
بادکش نیز یک روش درمانی مؤثر است که برای افزایش گردش خون و کاهش انسداد در مجاری تنفسی مفید است.
برای درمان خلط پشت حلق بادکش بیشتر در سه ناحیه، بین دو کتف و شانهها، مهرههای گردن و سینه، انجام میشود.
چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک داریم؟
اگر علائم خلط پشت حلق بیش از سه هفته ادامه پیدا کرد یا با علائمی مانند تب، خلط چرکی، درد قفسه سینه، یا کاهش وزن همراه بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. این موارد ممکن است نشاندهنده یک بیماری جدیتر مانند سینوزیت مزمن یا عفونتهای تنفسی باشد.
جمعبندی: بهترین راه درمان خانگی خلط پشت حلق چیست؟
درمان گیاهی خلط پشت حلق در طب سنتی شامل استفاده از گیاهان دارویی، تغییرات تغذیهای و اصلاح سبک زندگی است. استفاده از دمنوشهای گیاهی، قرقره، بخور و تغییر در رژیم غذایی میتواند به کاهش این مشکل کمک کند.
اگر تصمیم دارید این مشکل را اصولی و زیر نظر متخصصین طب سنتی رفع کنید، میتوانید از روش پیشنهادی کارشناسان تی نیوشاپ استفاده کنید: